ℓạ ℓùиɢ món Khâu nủa đăm đeng: иɢυуêи ℓιệυ từ lá cây nhưng нươиɢ νị lại кнôиɢ тнể nào ¢нê

Món Khâu nủa đăm đeng của đồng bào dân tộc Nùng là một trong những thứ không thể thiếu trên mâm cúng tổ tiên vào những ngày đặc biệt quan trọng. Nguyên liệu để làm món này chủ yếu là từ đậu và lá cây nhưng hương vị lại được đánh giá rất cao.

Vào ngày mùng 3/3 âm lịch hàng năm, người Nùng ở Lạng Sơn sẽ tổ chức lễ tảo mộ. Vào thời điểm này, mọi gia đình sắm sửa cỗ xôi, gà trống thiến, và các món đặc sản như thịt lợn quay, xôi đỏ đen đi tảo mộ. Trước ngày tết thanh minh một ngày, con cháu trong cùng một dòng họ quây quần về một gia đình và cùng nhau mang cuốc, xẻng, dao, sơn… lên dọn dẹp, sơn lại khu mộ.

Mâm cỗ cúng tổ tiên của người Nùng khác hẳn so với người Kinh. Trên mâm cúng sẽ không có bánh trôi mà thay vào đó là các đặc sản địa phương như: thịt lợn quay mắc mật, thịt vịt quay, thị gà trống thiến, hoa quả bánh kẹo, tiền vàng, rượu. Trong đó món quan trọng nhất không thể thiếu trong lễ thanh minh là “khâu nủa đăm đeng” ( xôi nếp đỏ, đen). Đây là món xôi đa màu sắc làm từ các loại lá cây rừng.

Theo chia sẻ của người dân địa phương, món xôi nếp đỏ, đen này được người Nùng làm rất cẩn trọng, lấy gạo nếp tự tay mình trồng được đem ngâm với nước cốt của lá cây cẩm đen và đỏ để qua một đêm, sau đó đem đồ thành xôi. Khi cúng tổ tiên, món xôi này được nặn khéo léo thành hình tròn và xếp cẩn thận vào đĩa hoặc giá.

Món xôi này có mùi thơm đặc trưng của cây cỏ, không thể lẫn với bất cứ loại xôi nào của các vùng miền khác khác. Hạt xôi bóng đẹp nhưng không ướt, khi nguội hạt xôi se lại nhưng vẫn mềm, dẻo và thơm ngon như khi mới ra lò. Khâu nủa đăm đeng thường được ăn với muối vừng hoặc ruốc tùy theo khẩu vị từng người. Người Nùng quan niệm Tết Thanh minh không thể thiếu khâu nủa đăm đeng, như một cách thể hiện lòng thành kính, biết ơn tổ tiên. Thưởng thức món xôi độc lạ của đồng bào dân tộc, chúng ta không chỉ ấn tượng bởi màu sắc bắt mắt mà còn bởi xôi có hương vị đặc trưng của núi rừng vùng cao.